Đầu tháng 3 vừa qua, Đoàn kiểm tra của Chính phủ do Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn làm Trưởng đoàn đã làm việc với tỉnh Tuyên Quang về rà soát, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án giao thông trọng điểm có kế hoạch hoàn thành trong năm 2025 để đạt mục tiêu 3.000km đường bộ cao tốc.
Trong kết luận, Phó Thủ tướng đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang phải cam kết hoàn thành dứt điểm công tác giải phóng mặt bằng dự án và bàn giao trong tháng 3/2025. Tuy nhiên, đến ngày 20/3, toàn tuyến mới bàn giao được 64,4km mặt bằng, đạt 92,4%, còn 5,3km chưa được giải phóng do còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang (chủ đầu tư dự án), tổng giá trị thực hiện dự án lũy kế đạt 1.388,3/4.789,75 tỷ đồng, tương đương 29% hợp đồng. Trên tuyến có tổng số 65 điểm nghẽn, đặc biệt là các điểm nghẽn liên quan đến đất của các công ty lâm nghiệp trên địa bàn huyện Hàm Yên đã bị nguời dân lấn chiếm sử dụng trái phép.
Trong đó, 93 hộ gia đình đã được phê duyệt phương án bồi thường, nhưng chưa đồng ý nhận tiền vì cho rằng, đơn giá bồi thường thấp, kiểm kê thiếu tài sản; nhiều gia đình làm nhà trên đất nông nghiệp, nên không được bồi thường, nhưng vẫn yêu cầu phải được bồi thường mới di dời; 162 hộ chưa được phê duyệt phương án bồi thường do vượt tổng mức đầu tư phải điều chỉnh lại các tiểu dự án; 184 hộ phải di chuyển tái định cư, nhưng do các khu tái định cư chưa thực hiện xong mặt bằng và chưa thực hiện thủ tục giao đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên các hộ này chưa di chuyển.
Quá trình giải phóng mặt bằng xây dựng tuyến cao tốc Tuyên Quang-Hà Giang giai đoạn 1, vướng mắc đối với 176 thửa đất, diện tích 21,855ha, do 104 hộ gia đình, cá nhân đang quản lý, sử dụng đất trên địa bàn 6 xã, thị trấn của huyện Hàm Yên.
Diện tích đất các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng nằm trong phạm vi diện tích đã cấp Giấy chứng nhận của ba Công ty Lâm nghiệp là Tân Phong, Tân Thành và Hàm Yên. Trong đó các hộ đang sử dụng, lấn chiếm từ sau khi thành lập các công ty lâm nghiệp đến trước ngày 1/7/2014 có 81 hộ, 147 thửa đất, diện tích 15,992ha; các hộ đang sử dụng, lấn chiếm từ ngày 1/7/2014 đến nay là 23 hộ, 29 thửa đất, diện tích 5,864ha để làm nhà ở, trồng lúa, trồng rừng và các loại cây ăn quả.
Ủy ban nhân dân huyện Hàm Yên xác định diện tích các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng nêu trên không đủ điều kiện bồi thường theo quy định. Nhưng để bảo đảm cuộc sống của người dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang đã ban hành mức hỗ trợ 5 lần giá đất cùng loại trong bảng giá đất của Ủy ban nhân dân tỉnh đối với đất hằng năm, đất trồng cây lâu năm trong cùng thửa đất có nhà ở, đất nuôi trồng thủy sản; hỗ trợ 3 lần giá đất cùng loại đối với đất trồng rừng sản xuất, đất trồng cây lâu năm không trong cùng thửa đất có nhà ở; Hỗ trợ 1 lần giá trị bị thiệt hạ đối với các hộ gia đình có tài sản gắn liền với đất (cây cối hoa màu, vật nuôi, vật kiến trúc) có trước thời điểm thông báo thu hồi đất.
Tại gói thầu số 22 do Công ty trách nhiệm hữu hạn xây dựng Tự Lập là đơn vị trúng thầu, Ông Phùng Văn Bắc, Chỉ huy Trưởng công trường cho biết: Gói thầu của đơn vị có chiều dài 10km tuyến chính và 4,8km đường gom, 2km tuyến tránh nút giao với đường tỉnh 189. Đến thời điểm hiện tại đơn vị mới được bàn giao mặt bằng 7,6km tuyến chính, 1,6km đường gom, 1,6km tuyến tránh. Vướng mắc chủ yếu là về mặt bằng đối với đất của các lâm trường. Tổng cộng còn 39 hộ gia đình chưa bàn giao mặt bằng, nên đơn vị không thể thi công. Do chưa được bàn giao mặt bằng, công ty không thể thi công nền đường, dẫn đến việc không bảo đảm được tiến độ đã ký với chủ đầu tư.
Ông Phạm Văn Huân, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư 122 Vĩnh Thịnh, đơn vị thi công gói thầu số 23, đoạn Km67+880-Km77+00 cho biết, trên tuyến thi công của đơn vị hiện vẫn còn 16 hộ gia đình chưa di dời, bàn giao mặt bằng. Ông Huân kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Tuyên Quang cần có biện pháp quyết liệt hơn, để tránh làm chậm tiến độ dự án.
Bên cạnh đó, nhiều khu tái định cư vẫn chưa hoàn thiện, nên không đủ điều kiện để người dân di chuyển đến nơi tái định cư để bàn giao nơi ở cũ. Ghi nhận thực tế tại một số khu tái định cư trên địa bàn huyện Hàm Yên cho thấy mặt bằng khu tái định cư thôn Phù Hương, xã Bạch Xa còn rất nhiều khối lượng đất phải san gạt, chưa thể hoàn thành để bàn giao cho người dân di chuyển đến xây dựng nhà ở mới.
Tương tự tại khu tái định cư thôn Khe Mon, xã Thái Hòa mặt bằng cũng chưa được hoàn thiện. Khu tái định cư thôn Bưa Nghệu, xã Phù Lưu xuất hiện tình trạng sụt lún khi người dân đang xây dựng nhà, hiện cũng đang tạm dừng thi công để chờ xử lý. Còn tại huyện Yên Sơn, khu tái định cư tại xã Nhữ Khê hạ tầng còn dang dở, chậm tiến độ khiến các hộ dân thuộc diện di dời của dự án chưa có mặt bằng để xây nhà, ổn định cuộc sống. Các khu tái định cư còn lại chưa hoàn thiện xây dựng cơ sở hạ tầng như điện, nước, đường giao thông.
Cùng những khó khăn về giải phóng mặt bằng, chủ đầu tư đã đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh khẩn trương chấp thuận chủ trương điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của thành phố Tuyên Quang và huyện Yên Sơn để có đủ cơ sở cấp phép khai thác mỏ đất. Đồng thời, đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh cho phép nâng công suất khai thác của 6 mỏ đá, để bảo đảm nguồn cung cấp vật liệu.
Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang Nguyễn Văn Sơn chỉ đạo các huyện Hàm Yên, Yên Sơn và thành phố Tuyên Quang khẩn trương tập trung, quyết liệt giải quyết tất cả các vướng mắc về giải phóng mặt bằng để đến ngày 28/3/2025 phải hoàn thành bàn giao 100% mặt bằng cho các nhà thầu. Tích cực đẩy nhanh tiến độ xây dựng và hoàn thành thủ tục giao đất các khu tái định cư; khẩn trương thực hiện các thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ; bảo đảm các hạng mục, điều kiện để người dân có thể xây dựng nhà ở.
Nguồn Báo Nhân dân
